Besluit  Gemeenteraad

Toelichting

Het lokaal bestuur wenst voor 2025 een subsidiereglement in te voeren, met als doel specifieke doelgroepen te ondersteunen in hun DifTar-factuur. Deze regeling vervangt alle voorgaande beslissingen houdende financiële en niet-financiële tegemoetkomingen. DifTar huldigt het principe van “de vervuiler betaalt”. De ophaalkosten kunnen een zware financiële last betekenen voor gezinnen met kleine kinderen of voor gezinnen met personen die worden geconfronteerd met (een) aandoening(en) waardoor een verhoogde afvalproductie optreedt. Het gewicht van onder andere gebruikte luiers of gebruikt incontinentiemateriaal weegt letterlijk en figuurlijk zwaar door.

Er wordt voorgesteld om in 2025 in te zetten op louter een financiële tegemoetkoming. Het bestaande systeem van aanbrengen van luiermaterialen in luierzakken naar de recyclageparken eindigt op 31.12.2024. De bijkomende kosten door het aanbieden in de restafval recipiënten worden gebufferd door te willen voorzien in een financiële tegemoetkoming. Voor het dienstjaar 2025 zullen de volgende bevolkingsgroepen in aanmerking komen voor de tussenkomst van een éénmalige premie in de onkosten voor de huisvuilophaling:

De financiële tegemoetkoming is cumuleerbaar voor de rechthebbenden die tegelijk voldoen aan meerdere van de hoger genoemde correcties.

De premies zijn gedifferentieerd omdat de door de doelgroepen aangebrachte vuilvrachten aan luiermaterialen eveneens verschillend zijn in massa en volume.

De premie voor de aankoop of huur van een pakket voorgevormde herbruikbare luiers en bijhorende benodigdheden is enkel en alleen van toepassing voor gezinnen met één of meerdere kinderen jonger dan 3 jaar. Deze premie kan maar éénmaal per kind worden aangevraagd (blijft geldig gedurende 3 jaar) en is derhalve niét cumuleerbaar met andere financiële tegemoetkomingen voortkomend uit het besluit.

Aan de gemeenteraad wordt voorgesteld het voorgelegde ontwerp van beslissing goed te keuren.

Regelgeving

Gelet op:

• het decreet over het lokaal bestuur van 22.12.2017, zoals gewijzigd en de bijhorende besluiten en omzendbrieven van de Vlaamse regering;
• de wet van 29.07.1991 betreffende de uitdrukkelijke motivering van bestuurshandelingen;
• het bestuursdecreet van 07.12.2018;
• het besluit van de Vlaamse Regering van 30.03.2018 betreffende de beleids- en beheerscyclus van de lokale en de provinciale besturen;
• het besluit van de gemeenteraad houdende het reglement inzake het doorvoeren van een sociaal verantwoorde financiële tegemoetkoming voor de huishoudelijke afvalkosten / retributie voor extra contingent witte kunststofzakken (luierzakken), laatst gewijzigd op 15.12.2023;
• het decreet van 23.12.2011 betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen, en wijzigingen;
• het besluit van de Vlaamse Regering van 17.02.2012 tot vaststelling van het Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen, en wijzigingen;
• het besluit van de gemeenteraad van 21.12.2023 inzake het doorvoeren van een sociaal verantwoorde financiële tegemoetkoming voor de huishoudelijke afvalkosten / retributie voor extra contingent witte kunststofzakken - Dienstjaar 2024;
• het besluit van de Vlaamse Regering van 26.05.2024 tot vaststelling van het Uitvoeringsplan Huishoudelijk Afval en Gelijkaardig Bedrijfsafval 2023 - 2030;

Feiten, context en motivering

Overwegende:

• dat het vanuit sociaal oogpunt opportuun lijkt om doelgroepen te faciliteren door hun financiële draagkracht te waarborgen door de bijkomende kosten - die door het aanbieden van afvalstoffen in de restafval recipiënten ontstaan - te bufferen middels financiële tegemoetkoming;
• dat het aangewezen lijkt een sociale correctie toe te kennen aan doelgroepen, die wegens specifieke omstandigheden meer huishoudelijk afval produceren dan een doorsnee gezin, onder meer vanwege ziekte e.d.;
• dat het DifTar-principe gerespecteerd dient gerespecteerd te worden, en het aangewezen lijkt om tevens te voorzien in de mogelijkheid voor gezinnen met één of meerdere jonge kinderen (< 3 jaar) om te kiezen voor herbruikbare luiers;
• dat het niet langer opportuun lijkt om aan de volgende doelgroepen een sociale correctie toe te kennen, dit gelet de bepalingen als opgenomen onder artikel 6.4.2 uit het Lokaal MaterialenPlan, het Uitvoeringsplan Huishoudelijk Afval en Gelijkaardig Bedrijfsafval 2023 - 2030: Een lokaal bestuur kan voor specifieke doelgroepen van burgers tegemoetkomingen voorzien in hun afvalkost. Het is echter noodzakelijk om ook die burgers blijvend te stimuleren afval te voorkomen en afval correct te sorteren. Daarom worden randvoorwaarden opgenomen in het VLAREMA: "ACTIE 30 - De Vlaamse Regering neemt randvoorwaarden op in het VLAREMA voor tegemoetkomingen in de afvalfactuur. De tegemoetkomingen mogen het algemene afvalbeleid van het lokale bestuur niet hypothekeren. Het louter ondersteunen bij de kosten voor restafval is dan ook niet wenselijk. Een omschakeling  naar ondersteuning van preventie en selectieve inzameling is aan de orde. Bij aanpassingen in het VLAREMA zullen een aantal principes vastgelegd worden. De sociale tegemoetkomingen die een lokaal bestuur instelt, worden beperkt tot twee doelgroepen. Een eerste doelgroep zijn burgers die een onvermijdelijk grotere hoeveelheid afval (bv. huisvuil) produceren ten gevolge van omstandigheden, zoals een aandoening of conditie waar ze zelf geen vat op hebben. Een duidelijk voorbeeld daarvan is incontinentie. De tegemoetkoming moet proportioneel zijn met de hoeveelheid extra geproduceerd afval ten gevolge van de aanwezige aandoening of conditie. Daarnaast kan een lokaal bestuur ervoor kiezen om burgers die het financieel moeilijk hebben bijkomend te ondersteunen. De tegemoetkoming kan automatisch worden toegekend op basis van een officiële financiële status (uitkering, dossier bij het OCMW, verhoogde tegemoetkoming,…). Het lokaal bestuur kan deze lijst (tijdelijk) aanvullen met mensen die zich in een gelijkaardige situatie bevinden zonder dat deze (al) geofficialiseerd is (vluchtelingen, mensen in precaire scheidingsprocedure…). Belangrijk is dat de doelgroep duidelijk afgebakend is.   Als een lokaal bestuur ervoor kiest om ondersteuning te bieden via de afvalfactuur, kan dat via het aanbieden van een beperkt aantal zakken, ophaalbeurten of een tegoed voor restafval, maar beter is preventie en selectieve inzameling te faciliteren door het aanbieden van een keuze tussen verschillende pakketten (bv. een gecombineerd pakket voor gft‐afval + pmd of herbruikbare luiers). Te allen tijde hoort het reglement de burger aan te zetten tot preventie en selectieve inzameling. Het is dan ook niet toegelaten om via ondersteuning de burger volledig te ontlasten van zijn afvalkosten voor restafval (noch voor huisvuil, noch voor grofvuil). Tegemoetkomingen voor alle burgers of grote categorieën burgers die niet met een bepaalde aandoening of in een precaire financiële situatie zitten, kunnen niet.";
• dat gelet het voorgaande de volgende doelgroepen niét langer kunnen weerhouden worden omdat ze niet voldoen aan de voorwaarden van het Lokaal MaterialenPlan 2023:

• Doelgroep: Onthaalhouders (zelfstandige onthaalouders en onthaalouders die voor de Dienst Opvanggezinnen Landelijke Kinderopvang werken en op grondgebied Aarschot gevestigd zijn);
• Doelgroep:  Mini-crèches erkend door Kind en Gezin en gehuisvest op grondgebied Aarschot;

• dat het opportuun lijkt daarom de volgende doelgroepen te specificeren als nooddragend, en waarvoor een financiële tegemoetkoming in 2025 aangewezen is, nl.:

1. Doelgroep 1: Gezinnen met één of meerdere kinderen jonger dan 3 jaar;
2. Doelgroep 2A: Peritoneaal dialysepatiënten;
3. Doelgroep 2B: Stomapatiënten;
4. Doelgroep 2C: Patiënten die lijden aan incontinentie;

• dat de individuele bedragen die de doelgroepen toekomen, werden bepaald op basis van de gemiddelde bijkomende kosten en lasten - deze zijn voor elke individuele doelgroep anders;
• dat er wordt voorgesteld om de volgende tegemoetkomingen te hanteren:
  
  

• dat de vereiste verantwoordingsstukken dienen toegevoegd te worden tot de staving van de nood tot ondersteuning - deze stavingsstukken zijn pér individuele doelgroep verschillend;
• dat de dossierbeheerder dient in te staan voor de controle op de volledigheid en ontvankelijkheid van de aanvragen tot tegemoetkoming;
• dat het om voormelde redenen opportuun lijkt om de goedkeuring te willen geven aan een financiële tegemoetkoming voor de als hoger aangegeven doelgroepen en gekoppelde premiebedragen;
  

Financiële Impact/budget

Overwegende:

• dat er in rekenjaar 2023 maar liefst 437 aanvragen ingediend werden tot het verkrijgen van een sociale tegemoetkoming in de afvalkosten, én de hieraan te verwachten kosten voor 2025 aan de hand van de in onderhavig reglement voorgestelde tarieven worden begroot op 31.088,- euro. Er wordt bij de opmaak van voormelde raming rekening gehouden met het totale contingent aan verdeelde gratis luierzakken 2023, de uitgekeerde premies, alsook de hier tegenover staande gedifferentieerde bedragen voor een toelage in 2025, d.i. (gezinnen: 35.880 luierzakken x 60,- euro / 100 st.) + (incontinentie: 11.250 luierzakken x 80,- euro / 100 st.) + (stoma/dialyse: 400,- € aan premies / 25 x 35,- euro) = € 21.528,- euro + € 9.000,- + € 560,- = € 31.088,-;
• dat het om voormelde redenen aangewezen lijkt om te willen voorzien in de nodige budgetten, nl. 33.000,- euro tot het betoelagen van de doelgroepen als hoger gedefinieerd;
• dat het om een toelage aan derden handelt als tussenkomst in de afvalkosten, en deze toelage bij wijze van correctie wordt ingeschreven op de provisierekeningen van de rechthebbenden: deze toelagen worden niet feitelijk - lees geldelijk - uitgekeerd aan de rechthebbenden;
• dat om voormelde redenen bij budgetwijziging II 2024 werd voorzien in de nodige kredieten binnen de meerjarenbegroting, nl. tot een bedrag van € 33.000,- euro / 2025 tot het voorzien van de voor de sociale tegemoetkomingen gevraagde kredieten, dit ten belope € 33.000,-.
  
• dat de toekenning van de sociale tegemoetkomingen wordt voorzien binnen de perken van de daartoe voorziene kredieten in de meerjarenbegroting voor 2025;